تیپ‌های مختلف روزنه برگ توس (Betula spp.) در جنگل‌های شمال کشور

پژوهش پیش رو به منظور شناسایی تیپ‌های مختلف روزنه و تعیین موقعیت قرارگیری آن نسبت به سلول‌های اپیدرم در جنس توس (Betula spp.) در سه رویشگاه کوهستانی شامل سیاه مرزکوه، سنگده و شهرستانک با استفاده از میکروسکوپ الکترونی و نوری انجام شد. از هر رویشگاه 10 پایه درختی با رعایت فاصله حداقل 100 متری از یکدیگر برای انجام این پژوهش در نظر گرفته شد. نتایج آنالیز طرح آشیانه‌ای، حاکی از تفاوت های معنی دار بین جمعیت‌های مختلف از نظر صفات طول بزرگ و کوچک روزنه، عرض بزرگ روزنه و مساحت روزنه و عدم معنی‌داری در صفات عرض کوچک روزنه و تراکم روزنه است. بیشترین و کمترین میزان مساحت روزنه به ترتیب مربوط به جمعیت سیاه مرزکوه و سنگده بود. بررسی همبستگی بین صفات روزنه با مشخصات جغرافیایی رویشگاه نشان داد، که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، طول، عرض و مساحت روزنه کاهش و با افزایش طول و عرض جغرافیایی، طول، عرض و مساحت روزنه افزایش می‌یابد. نتایج آنالیز تشخیص حاکی از مطابقت 70 درصدی بین خصوصیات روزنه با شرایط اکولوژیکی رویشگاه بود. دو تیپ روزنه شامل آنموستیک و پاراستیک برای جنس توس شناسایی شدند، که تیپ پاراستیک تیپ غالب در این جنس بود. از نظر موقعیت قرارگیری روزنه نسبت به سلول همراه، یک تیپ مشابه برای سه رویشگاه شناسایی گردید که در این تیپ روزنه بالاتر از سلول‌های اپیدرم قرار گرفته است.